Korte geschiedenis van de serie

Rond 1920 plaatste de Maatschappij tot Explotatie van Staatsspoorwegen (S.S.) een order voor vijf locomotievem met de asindeling E bij Hohenzollern in Duitsland. Vrij algemeen wordt aangeneomen dat men zich bij ontwerp gebaseerd heeft op de Pruissische T16/T16¹. Veel delen werden echter gestandaardiseerd met de Staatspoorwegen praktijk zodat ze toch een specifiek Staats uiterlijk kregen.

nog voor ze in dnienst kwamen gingen de SS en de HIJSM op in de NS samenwerkingsgeeenschap en de loks kregen van meet af aan de serie 9500 in het nieuwe nummerschema. Ze waren oorspronkelijk bedacht voor het zware rangeerwerk en de heuveldienst in de mijnstreek. In die hoedanigheid werden gestationeerd in depot Heerlen gedurende de jaren 20 en 30.

NS 9502 rangeert een span kolenwagens op het terrein van de Oranje Nassau mijn in Heerlen 18-08-1938
(Foto: beeldcollectie NVBS no NEG171-063)

Ze waren al spoedig te zien in de lokale goederendienst en ik heb ook foto's gezien waar ze opduwdiensten deden achter de zware kolentreinen. De seirie bleef het enige vijfassige ontwerp ooit van Nederlandse origine. Ze werkten zij aan zij met de 6200-en, heel vaak in vergelijkbare diensten. Ze hadden na de 6300-en de grootste trekkracht van alle Nederlandse stoomlocomotieven.

Toen het zuiden werde bevrijd in 1944 was no 9501 een van de zeer weinige inetbare locomotieven. 9502 had een reisje naar het "oosten" gekregen maar keerde later terug. 9503-9505 waren in depot Heerlen verwoest door de terugtrekkende Duitse troepen.

De ongelukkige no 9504 is tot schroot gereduceerd door de terugtrekkende Duitse troepen, hier gezien in Rotterdam en al bestemd voor de sloper, 31-07-1947. (Foto: beeldcollectie NVBS no NEG1598-0394)

Slechts een van die drie kon hersteld worden dus de toch  al kleine serie werd gereduceerd tot slechts drie machines in 1947. Vanaf 1951 deden ze nog kort dienst op de rangeerheuvel van Watergraafsmeer / Amsterdam. Ze werden buiten dienst gesteld zodra de materieelstand dat toeliet. Geen enkele is bewaard gebleven.

Hoofdafmetingen

Ter vergelijking sluit ik ook de afmetingen van de 6200 en 6300 bij waar zij steeds nauw mee samenwerkten.